Çimento Öğütme Tesisi

Otomasyon Uygulamaları bloğumuza Müsan Mühendislik tarafından Manisa-Turgutlu da yapılan Çimento Öğütme Tesisi ile başlayalım.

Turgutlu, Manisa’da kurulu bulunan EgeÇim A.Ş’ye ait öğütme ve paketleme tesisi modern bir çimento öğütme tesisi olarak sektöre hizmet etmektedir. Tesisin mekanik, elektrik projeleri Müsan tarafından hazırlanmış, elektrik taahhüt işleri Müsan Mühendislik bünyesinde bitirilmiştir. Tesisin otomasyonu Müsan – İndas çözüm ortaklığı ile projelendirilmiş ve tamamlanmıştır.

Tesis 50,000 m2 arazi üstünde 7,000 m2 kapalı alana kurulu olup, 25,000 t kapasiteli klinker stokhol, 80 t/h kapasiteli çimento değirmeni, 4 adet 1,500 t çimento silosu ve 100 t/h kapasiteli paketleme üniteleri ile yardımcı bina ve ünitelerden oluşmaktadır. Kurulu gücü 7.5 MVA olan tesis içerisinde gücü 0.37 kW’tan 2,800 kW’a kadar motorlar, çeşitli modellerde sensörler, hız kontrol cihazları mevcuttur. Toplam I/O sayısı 920 olan tesisin otomasyonundaki parametreler de ekipman sayısı kadar çeşitlidir. Böyle bir tesisin otomasyon ihtiyacını karşılamak amacı ile Schneider çözüm ortaklığı ile üretilen MCC’ler, Simatic S7 300 PLC’ler kullanılmıştır. Saha cihazları ile haberleşme Profibus modülleri ile sağlanmış olup kullanıcı arayüzü (HMI) tasarımı ve programlanması WinCC yazılımı ile yapılmıştır.

Tesiste kontrol edilmesi gereken parametreler genel olarak aşağıdaki gibi listelenmiştir.

a. Klinker, alçı ve tras gibi malzemelerin dozajlanması
b. Mal nakil sistemlerinin Start/Stop ve hız kontrolleri
c. Ekipmanların acil stop kontrolleri
d. Değirmen yatak sıcaklıkları
e. Yağ basınçları ve sıcaklıkları
f. Değirmen, redüktör ve separator devirleri
g. Değirmen doluluk oranı
h. Filtre fanları fark basınçları
i. Filtre fanları hız kontrolleri
j. Sistemde bulunan klapelerin oransal ve açma/kapama kontrolleri
k. Siloların içerisindeki mal seviyelerinin doluluk kontrolü (max ve min)
l. Silo altı dökme çimento körüklerinin otomatik kontrolü
m. Paketleme ünitesi içerisindeki depoların doluluk kontrolü (max ve min)
n. Paketleme makinasının kontrolü

Bir çimento tesisinin otomasyonunu sadece sistemin kontrolü olarak görmek yanlış ve eksik bir bakış olacaktır. Çimento üretiminin optimizasyonunu sağlamak ancak güvenilir, tam ve doğru verilerin elde olması ve kolayca işlenmesi ile mümkündür. Bu nedenle yukarıda belirtilen parametrelerin kullanıcı arayüzü ile kontrolü, set pointlerinin belirlenmesinin yanı sıra, tesiste kontrolü yapılan noktaların;
a. Arıza bilgilerinin,
b. Günlük, saatlik çalışma verilerinin,
c. Enerji tüketim bilgilerinin,
d. Arızaya yol açmamış problem bilgilerinin merkezi bir veritabanında saklanması da otomasyon yazılım ve projesi dahilinde görülmelidir. Bu nedenle EgeÇim tesisi otomasyonu kapsamında kritik noktaların
a. Akım
b. Basınç
c. Devir
d. Sıcaklık
gibi parametreleri sistemde depolanmaktadır. Ancak işlenmemiş, ham verilerin kullanıcıya faydası minimum seviyededir. Operatör ve tesis yönetiminin işlenmiş verilere kolayca ulaşmasını sağlamak amacı ile merkezi veritabanında saklanan bilgiler grafik eğrilere, liste raporlara dönüştürülmektedir. Kullanıcı tarafından gerekli görüldüğünde bu raporlar ve grafikler gerek ekrandan gerekse de yazılı olarak alınabilmektedir.
Arızaya yol açmamış problemlerin raporlanması günümüzün koruyucu bakım anlayışı doğrultusunda, problem noktalarının önceden tespiti ve maliyetli arızalar oluşmadan sistemin bakımının sağlanması için tesis yönetimine ve bakım ekiplerine gerekli bilgileri sağladığından özellikle önemlidir.
Ayrıca günümüzün güvenlik ihtiyaçları ve kuralları göz önüne alındığında sistemin devreye alınması ya da durdurulması sırasında tesis çalışanlarının görsel ve işitsel olarak uyarılmaları gerekmektedir. Bu uyarı işini kişilerin kontrolüne bırakmak risklidir. EgeÇim otomasyonu kapsamında her bir ünitenin çalışması ve durması sırasında gerekli görsel ve işitsel alarmlar ile tesis çalışanları uyarılmakta ve olası iş kazalarının önünün alınması konusunda olumlu bir adım atılmaktadır.

EgeÇim tesisi otomasyonu modern bir öğütme paketleme tesisinin bütün ihtiyaçlarına yanıt vermektedir. Son 20 yılda çimento üretim teknolojilerindeki gelişmeler, kontrol odası ve laboratuvar donanım ve yazılımları konusunda çok hızlı gelişmeler yaşanmasına yol açmıştır. Günümüzde, enerji maliyetlerini düşüren, daha sağlıklı proses kontrol sağlayan ve üretilen çimento kalitesini arttırmaya yönelik yeni bir bakış açısı yerleşmektedir. Aslında proses kontrol ve laboratuvar sistemlerini biraraya toplamaktan ibaret olan ve on-line analiz sistemleri ile otomasyon grubunu birlikte çalıştıran bu anlayış henüz Türkiye’de çok az tesiste farin ve klinker üretim aşamalarında kullanılmaktadır. Çimento öğütme aşamasında da kullanımı büyük fayda sağlayacak olan bu sistemlerin kurulması ve otomasyonu, Müsan – İndas ortaklığının önümüzdeki dönemlerde Türkiye’de daha sık uygulamasını yapmak istediği konuların başında gelmektedir.